Nowe badania ujawniają problem
Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of East Anglia (UEA) wskazuje, że generatywna sztuczna inteligencja może nie być tak neutralna, jak się wydaje. Model ChatGPT wykazuje skłonność do prezentowania perspektyw lewicowych, jednocześnie unikając treści o charakterze konserwatywnym. Wyniki te budzą obawy o wpływ AI na społeczeństwo i podkreślają potrzebę regulacji, które zapewniłyby większą przejrzystość i zgodność z wartościami demokratycznymi.
Ukryte ryzyko politycznej stronniczości AI
Generatywna AI rozwija się w szybkim tempie, ale nowe badania sugerują, że może stanowić zagrożenie dla zaufania publicznego i wartości demokratycznych. Prace prowadzone we współpracy z Getulio Vargas Foundation (FGV) oraz Insper w Brazylii wykazały, że ChatGPT przejawia polityczne uprzedzenia zarówno w generowaniu tekstu, jak i obrazów, faworyzując narracje lewicowe.
Dominacja jednej strony debaty
Analiza wykazała, że ChatGPT częściej unikał treści odwołujących się do głównego nurtu konserwatywnego, jednocześnie chętnie generując materiały o charakterze lewicowym. Taki brak równowagi w reprezentacji ideologicznej może prowadzić do zniekształcenia debaty publicznej i pogłębiania podziałów społecznych.
Apel o większą przejrzystość
W obliczu rosnącej roli AI w edukacji, mediach i kształtowaniu polityki, badanie podkreśla konieczność zapewnienia przejrzystości w projektowaniu tych systemów. Bez odpowiednich regulacji, generatywna AI może wzmacniać ideologiczne uprzedzenia i nieświadomie wpływać na społeczne wartości.
Ryzyko związane z niekontrolowaną stronniczością
Współautor badania, dr Pinho Neto z EPGE Brazilian School of Economics and Finance, ostrzega, że nieskorygowane uprzedzenia AI mogą prowadzić do erozji zaufania do instytucji i procesów demokratycznych. Wskazuje na potrzebę współpracy między politykami, ekspertami technologicznymi i naukowcami, aby tworzyć systemy AI zgodne z normami społecznymi.
Analiza politycznych skłonności AI
Badacze wykorzystali trzy innowacyjne metody do oceny politycznej stronniczości ChatGPT. Łącząc analizę tekstową i graficzną z narzędziami statystycznymi i uczeniem maszynowym, uzyskali bardziej wiarygodne wyniki niż wcześniejsze badania.
Testowanie AI za pomocą rzeczywistych ankiet
Pierwszym krokiem było wykorzystanie standaryzowanego kwestionariusza Pew Research Center do symulacji odpowiedzi przeciętnego Amerykanina. Porównując odpowiedzi ChatGPT z rzeczywistymi danymi, badacze odkryli systematyczne odchylenia w kierunku lewicowych poglądów, co potwierdza hipotezę o braku neutralności.
Analiza swobodnych odpowiedzi
W drugim etapie badania ChatGPT generował swobodne odpowiedzi na tematy polityczne. Użyto modelu RoBERTa do porównania wygenerowanego tekstu pod kątem zgodności z narracjami lewicowymi i prawicowymi. Okazało się, że model AI częściej odzwierciedlał wartości lewicowe, choć w niektórych obszarach, takich jak dominacja militarna, ujawniał perspektywy bardziej konserwatywne.
Stronniczość w generowaniu obrazów
Trzecim aspektem analizy było testowanie generacji obrazów. ChatGPT został poproszony o tworzenie grafik na podstawie tych samych tematów, co w części tekstowej. Wyniki potwierdziły podobne uprzedzenia, przy czym w niektórych przypadkach AI odmawiało generowania obrazów o prawicowym charakterze, powołując się na ryzyko dezinformacji.
Jailbreaking – przełamywanie ograniczeń AI
Aby sprawdzić, dlaczego niektóre obrazy nie były generowane, badacze zastosowali technikę „jailbreakingu”, czyli obejścia ograniczeń modelu. Okazało się, że w wielu przypadkach nie było żadnej realnej dezinformacji, co rodzi pytania o mechanizmy decyzyjne AI dotyczące tego, które treści są akceptowalne.
Implikacje dla wolności słowa
Badanie podkreśla znaczenie tej kwestii w kontekście konstytucyjnych ochron, takich jak Pierwsza Poprawka w USA. Stronniczość AI może wpływać na równowagę informacyjną i sposób kształtowania opinii publicznej.
