Obfitość technologiczna a nierówności społeczne
Sztuczna inteligencja zwiększa zdolności produkcyjne, jednak problemem pozostaje dystrybucja dóbr. W Australii marnuje się rocznie ponad 7,6 mln ton żywności, co kosztuje gospodarkę 36,6 miliarda dolarów australijskich. Jednocześnie około 3,4 mln gospodarstw domowych doświadcza niedożywienia. To pokazuje, że mimo technologicznej zdolności do zapewnienia obfitości, system społeczno-ekonomiczny nie radzi sobie z jej sprawiedliwym podziałem.
Doświadczenia z czasów pandemii
Podczas pandemii COVID-19 wdrażano powszechne wsparcie finansowe, które przyniosło pozytywne skutki w walce z ubóstwem i poprawie stabilności rynku. W Australii powstała wtedy inicjatywa Australia Basic Income Lab (ABI), rozwijająca koncepcję dochodu podstawowego w regionie Azji i Pacyfiku. W ABI pojawiła się idea „rightful share”, według której dochód podstawowy traktowany jest jako udział w bogactwie tworzonym przez postęp technologiczny, a nie jako zapomoga.
Edukacja i wellbeing jako beneficjenci UBI
Badania międzynarodowe wskazują, że dochód podstawowy pozytywnie wpływa na edukację, przedsiębiorczość i wellbeing, nie zmniejszając przy tym aktywności zawodowej. W ten sposób tworzone są warunki do rozwoju społecznego, gdzie wsparcie finansowe służy jako fundament nowych inicjatyw i działań obywateli.
Alternatywne podejście do redystrybucji
Niektórzy eksperci wskazują, że zamiast przekazywania pieniędzy lepszym rozwiązaniem może być zapewnienie usług podstawowych. Propozycja fully automated luxury communism Aarona Bastaniego sugeruje darmowy dostęp do zdrowia, energii, transportu i edukacji, co przesuwa dyskusję z transferu gotówki na gwarancję świadczeń jako prawa społecznego.
AI jako źródło finansowania
Najnowsze analizy pokazują, że przy wzroście produktywności AI 5–6 razy w stosunku do tradycyjnej automatyzacji możliwe jest sfinansowanie dochodu podstawowego na poziomie 11% PKB bez podnoszenia podatków. Podwyższenie opodatkowania zysków z kapitału AI obniżyłoby wymaganą produktywność do 3×, czyniąc ten scenariusz jeszcze bardziej osiągalnym.
Innowacyjne przykłady przeciwdziałania marnotrawstwu
W Australii wdrażane są rozwiązania praktyczne, które wspierają circular economy. W Sydney testowane jest wykorzystanie larw black soldier fly do przetwarzania odpadów żywnościowych w biognojowicę i białko dla zwierząt. Popularność zdobywa również aplikacja Too Good To Go, oferująca paczki z niesprzedaną żywnością w niższych cenach, co pozwala ograniczyć wyrzucanie produktów i zwiększa ich dostępność.
Kampanie społeczne i cele na przyszłość
Rządowe inicjatywy, jak kampania „The Great Unwaste”, dążą do zmniejszenia marnowania żywności o połowę do 2030 roku. Programy edukacyjne i wsparcie lokalnych społeczności mają stworzyć warunki, w których świadomość konsumencka i odpowiedzialność ekologiczna będą integralną częścią systemu gospodarczego.
